Trump azledilen ilk başkan mı olacak?

Trump’a yönelik iki azil maddesini onaylayarak, azil sürecini geçen hafta Temsilciler Meclisi Genel Kuruluna taşıyan Adalet Komitesi 658 sayfalık azil raporunu açıkladı.

Raporda, Trump’ın azline gerekçe olabilecek suçlamalar sıralanırken, Kongre üyelerinin bir an önce durumu gündemlerine alması çağrısı yapıldı.

Trump’a yönelik “görevini kötüye kullanma” ve “Kongrenin işlemesini engelleme” başlıklarından oluşan azil maddelerinin komitede kabul edildiği anımsatılan raporda, “Bunlar bir araya geldiğinde, azil maddeleriyle Başkan Trump, kendi kişisel ve siyasi çıkarlarını ulusal güvenliğimizin, özgür ve adil seçimlerimizin ve kuvvetler ayrılığı sistemimizin üzerine koymakla suçlanıyor” ifadesi kullanıldı.

Raporda ayrıca, “Trump, görevini kötüye kullanmıştır ve önü alınmazsa bunu sürdürecektir.” ifadesine yer verildi.

Trump’a yönelik azil soruşturması

Eylülde basına sızan ve 25 Temmuz’da yaptıkları telefon görüşmesinde Trump’ın, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’e, rakibi Joe Biden ve ailesini soruşturması durumunda ABD’nin ülkesine yardım edeceğini söylediğini iddia eden muhbir raporu, azil soruşturmasının fitilini ateşlemişti.

Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, 24 Eylül’de “ABD’nin ulusal güvenliğine zarar verdiği” ve “Başkanlık yeminine ihanet ettiği” gerekçesiyle Trump’a yönelik azil soruşturması sürecini başlattıklarını açıklamıştı.

Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesindeki kamuya açık oturumlar 13-21 Kasım’da yapılmış, Komite daha sonra 300 sayfalık rapor hazırlayarak Adalet Komitesine göndermişti.

Adalet Komitesi, cuma günü “Görevini kötüye kullanmak” ve “Kongrenin işleyişini engellemek” başlığından oluşan azil maddelerini onaylamıştı.

Azil maddelerinin yer aldığı dava taslağı, Temsiciler Meclisi Genel Kurulunun salt çoğunluğunun oyunu alması durumunda Cumhuriyetçilerin çoğunlukta bulunduğu Senatoya gidecek.

Azil süreci nasıl işliyor

ABD Başkanı belirlenen üç kategoriden en az birinde suç işlerse Kongre, başkanı görevden alabiliyor. ABD’de başkanın azil sürecinin tüm aşamaları Kongre’de gerçekleşiyor.

Bu suçlar ABD’nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek, rüşvet, ağır ve vahim suç işlemek ve “başka kötü davranışta” bulunmak.”Ağır ve vahim suç ya da başka kötü davranış” ile tam olarak neyin kast edildiği ise yasalarda açık bir şekilde yer almıyor.

Sürecin başlatılması için ABD Kongresi’nin iki kanadından biri olan Temsilciler Meclisi’nde herhangi bir üye başkan hakkında azil süreci başlatmak için girişimde bulunabiliyor.

Bu başvuru daha sonra Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi’nin önüne gidiyor. Burada azil sürecinin devam edip etmeyeceği kararı oy çokluğuyla alınıyor.

Adalet Komitesi’nin onay vermesi halinde bir de Temsilciler Meclisi’nde oylama yapılıyor.Çoğunluğun kabul etmesi durumunda da azil süreci Senato’da devam ediyor. Süreçte başkanın azledilme talebine ilişkin kanıtlar ortaya konuyor, tanıklar dinleniyor. Senatörler daha sonra nihai kararı veriyor.

Bugüne kadar birçok başkan hakkında bireysel olarak azil süreci başlatma başvurusu yapıldı. Ancak bu başvurular genellikle Adalet Komitesi’nde reddedildi ve süreç de bu aşamada noktalandı.

ABD’de bugüne kadar sadece üç başkan hakkında azil süreci (impeachment) başlatıldı. Ancak hiç bir başkan bu sürecin sonunda görevden alınmadı.

Üç başkan azil sürecini yaşadı

Andrew Johnson 1868

Hakkında, görevi Kongre tarafından çıkarılan bir yasayla teminat altına alınan dönemin Savaş Bakanı Edwin McMasters Stanton’ı yasaya aykırı bir şekilde görevden aldığı için azil süreci başlatıldı. Senato oylamasında çoğunluk sağlanamayınca koltuğunda kaldı.

Richard Nixon 1974

Demokrat Parti’nin ofisine dinleme cihazı yerleştirilmesi skandalıyla gündeme gelmişti. Delil karartmakla suçlandı. Süreç tamamlanmadan istifa etti.

Bill Clinton 1998

Beyaz Saray stajeri Monica Lewinsky ile yaşadığı ilişkiyle ilgili yeminli ifadesinde yalan söylediği iddiasıyla azil süreci başlatıldı. Senatoda oylama sonunda beraat etti.