Şoygu ilk kez ortaya çıktı!

Sovyetler Birliği’nin dağılıp Soğuk Savaş’ın bitişinden bu yana en uzun 24 saatini geçiren Rusya’da, sular duruldu. Paralı askerler Wagner Grubu’nun Ukrayna’daki cephe hattından ayrılıp güneydeki Rostov kentini ele geçirmesiyle başlayan kriz, Rusya lideri Vladimir Putin’in Cumartesi sabahı öfkeli bir yüzle televizyona çıkmasıyla devam etti. Putin eski dostu Yevgeni Prigojin’in ismini bir kez bile anmadığı konuşmasında “Sırtımızdan bıçaklandık” dedi, Wagner’in ihanet içinde olduğunu söyledi.

Gençlik yıllarında hırsızlık dahil birçok suçtan hapis yatan Yevgeni Prigojin, sosisli dükkanı açarak St. Petersburg’da popüler oldu. 90’lı yılların ortasında dönemin St. Petersburg belediye başkan yardımcısı restoranlarından birine geldiğinde, kaderi değişti. Bu isim, Vladimir Putin’den başkası değildi. Kremlin’in eseri olan Prigojin, muazzam servetini de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e borçlu.

‘Putin’in Şefi’ lakabıyla bilinen Prigojin, 2014’te Wagner’i kurduğundan beri, Putin’in Rus nüfuzunu dünya çapında yeniden empoze etme arzusunun kilit aracı haline geldi. Güçlendirilmiş eski Rus özel kuvvetlerinden oluşan birlikleri Suriye’den Mali’ye çok sayıda ülkede Moskova adına faaliyet yürüttü.

Yıllarca Wagner’i kurduğunu inkar eden Yevgeni Prigojin, Rus ordusu Ukrayna’da bataklığa saplanırken paralı askerlerini cepheye sürdü. Bir anda hapishanedeki azılı mahkumlara af karşılığı savaşa gitmeyi teklif ettiği videolar sosyal medyada dolaşıma girdi, aynı günlerde Wagner’i kurduğunu itiraf etti.

GÜÇ SAVAŞINDA BİR YABANCI

Prigojin’in itirafıyla birlikte hemen Kremlin’in tutumunda da gözle görülür bir değişiklik oldu, Yevgeni Prigojin bir vatansever olarak tanımlanıyordu. Rus medyası ise Wagner Grubu’nu öven haberler yayınlamaya başladı.

BBC’den Matt Murphy’ye göre, “Artan gücüne rağmen Prigojin, Putin’in dar çevresindeki danışmanları arasında bir yabancı olarak kaldı. Prigojin, yıllardır ordunun başında olan Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya karşı özel bir nefret besliyordu.”

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRWagner’in patronu Yevgeny Prigozhin: Putin’in şefliğinden isyancılığaHaberi Görüntüle

KÜFÜRLÜ VİDEOLAR DİZİSİ

Prigojin, Şoygu ve Gerasimov üçgenindeki derin çatlak, ilk kez Şubat ayında Wagner’in liderinin Telegram hesabından yayınladığı videoyla gizlenemez oldu. Arkasında onlarca ölü Wagner askerinin göründüğü kadrajda Prigojin Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’na ağzına geleni söyledi. Cephe hattından sık sık küfrederek yaptığı çıkışlar, Prigojin’i dünya medyasının dikkatini çeken bir kişiye dönüştürdü.

Sızan belgeler, Rusya Savunma Bakanlığının onun mesajlarıyla ve artan popülaritesi ile nasıl mücadele edeceğinden emin olmadığını gösteriyor.

REKABET TAKTİĞİ BU KEZ TERS TEPTİ

Kremlin’de ise Vladimir Putin bunun devamına izin vermekle yetindi. Rekabetin artmasına izin vermek, Putin’in tarzı. Rusya lideri uzun süredir rakip güç merkezlerinin nüfuz için birbirleriyle mücadele etmesine izin veriyor. Bunun, söz konusu merkezlerin kendisine doğrudan meydan okuyacak kadar itibar kazanmalarını engelleyeceğine inanıyordu. Ancak son vakada Wagner birkaç ayda kontrolden çıktı.

Düzenli ordu ve Wagner arasındaki gerilimin dozajı giderek artarken, Telegram kanalından çılgın mesajlarına devam eden Prigojin öfkeli bir dille, “Bize cephane vermeyen pislik, onların bağırsaklarını cehennemde yiyeceksin!” diyordu. Başka bir videoda ise “Şoygu! Gerasimov! Cephane nerede?…Wagner savaşçıları buraya gönüllü olarak geldiler ve siz ofislerinizde kendinizi şişmanlatın diye öldüler” diye bağırdı.

Mayıs ayı başında savaşın aylarca donduğu Bakhmut’tan birliklerini çekeceği tehdidini savurdu, Moskova’ya şantaj yapmayı denedi. Ancak saatler sonra bu kararından geri adım attı.

İSİM VERİLMESE DE HEDEF BELLİYDİ

Kremlin’le Wagner Grubu’nun arasında köprülerin atılmasına yol açan hamle ise, Haziran ayı başında geldi. Rusya Savunma Bakanlığı paralı askerler ve gönüllü oluşumları kendileriyle sözleşme imzalanmasını zorunlu tutan düzenlemeyi duyurdu. Doğrudan Wagner’den bahsedilmese de, hedefin Prigojin olduğu açıktı.

PUTİN VEYA PRİGOJİN DEĞİL, ŞOYGU GÖRÜNDÜ

24 Haziran günü birliklerini Moskova’ya doğru harekete geçiren Yevgeni Prigojin, aynı günün akşamında geri dönme emri verdi. Kendisi ise Belarus’a doğru yola çıktı.

Rusya’yı sarsan fırtına dinmiş gibi görünürken, Pazar günü ne Putin ne de Prigojin herhangi bir açıklama yapmadı.

Pazartesi sabahına gelindiğinde ise, Sergey Şoygu arz-ı endam etti. Bir askeri helikopterle Ukrayna işgal kuvvetlerinin yönetildiği karargaha uçan Şoygu’nun, komutanlarla toplantı yaptığı anlar Rus televizyonları tarafından yayımlandı.

11 yıldır Savunma Bakanlığı koltuğunda oturan Sergey Şoygu, Putin’in kamp ve balık tutma arkadaşı olarak tanındı. Aynı zamanda ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre Şoygu, Ukrayna’da faaliyet gösteren ve Wagner ile doğrudan rekabet eden Patriot PMC adlı özel güvenlik şirketinin sahibi.

ROB LEE: AÇIK ŞEKİLDE TASARLANMIŞ BİR GÖRÜNTÜ

Wagner Grubu’nun 24 saatlik ayaklanması sırasında ortalarda görünmeyen Sergey Şoygu’nun yeniden sahneye sürülmesi, Rusya uzmanlarının dikkattinden kaçmadı. Rob Lee, Twitter hesabından “Muhtemelen Rusya Savunma Bakanlığı’nda bir sarsıntı olup olmayacağını söylemek için erken ancak bu açık şekilde Şoygu’nun istifa etmeyi planlamadığını göstermek için tasarlandı” mesajını paylaştı.

BBC’den Matt Murphy ise, uzun analizinde Vladimir Putin’in sırdaşı Sergey Şoygu için şu ifadeleri kullandı:

“Şoygu ve Gerasimov, Rusya’nın dev ordusunu 10 yıldan fazla süredir birlikte yönetiyor. Şoygu, Putin’in memleketi St Petersburg kökenli kilit danışmanlarının çoğundan farklı olarak, Rusya-Moğolistan sınırındaki küçük bir köyde doğdu. 10 yıldan uzun süredir Rus ordusuna liderlik etmesine rağmen hiçbir zaman üniformalı bir asker değildi. 90’lı yıllarda Rusya Acil Durum Bakanı olmadan önce Komünist Parti saflarında yükseldi. Rusya Savunma Bakanı bazen, orduya yeterince hizmet etmediği gerekçesiyle eleştirilere maruz kalmış bir kişi. Ancak Rus siyasi sistemini nasıl kendi düşünceleri doğrultusunda manipüle edeceği konusunda, rakipsiz bir isim. 1991’den beri hep Kremlin’de görev yaptı ve Putin’in danışmanlarından çok azı onunla Şoygu’dan daha fazla vakit geçirdi.”